Upadłość konsumencka

Upadłość konsumencka to nic innego jak postępowanie sądowe przewidziane dla osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej i stali się niewypłacalni. Przy czym niewypłacalność oznacza, że dłużnik nie jest w stanie wykonywać swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Prawo upadłościowe nazywa takie postępowanie postępowaniem upadłościowym wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (Prawo upadłościowe, art. 4911-23).

Zadaniem upadłości konsumenckiej jest oddłużenie niewypłacalnego Kowalskiego. Umorzenie dotyczy całości lub części długów konsumenta, których konsument nie jest, ani nie będzie w stanie zapłacić. Należy jednak zaznaczyć, że dotyczy to tylko i wyłącznie długów, które powstały przed dniem ogłoszenia upadłości, windykację należności od niewypłacalnego konsumenta na rzecz jego wierzycieli. Celem postępowania jest, aby zamiast indywidualnych postępowań sądowych doprowadzić do łącznego i równego zaspokojenia roszczeń poszczególnych wierzycieli (np. banków, firm pożyczkowych, itp.). Konsument musi pamiętać, że w postępowaniu upadłościowym dochodzi do likwidacji całego albo części majątku konsumenta. Tak uzyskane środki przekazuje się na zaspokojenie roszczeń wierzycieli, którzy w określonym czasie zgłosili istnienie swojej wierzytelności.

Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej
Od 1 stycznia 2016 roku postępowanie upadłościowe wszczynane jest na wniosek konsumenta jak i wierzyciela. Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej lub przestała być wspólnikiem osobowej spółki handlowej, przy czym nie ma już obowiązku oczekiwania upływu 1 roku od wykreślenia z rejestru KRS lub zaprzestania działalności gospodarczej.

Od 1 stycznia 2016 roku wniosek o ogłoszenie upadłości powinien być złożony na formularzu, którego wzór jest określony w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości.

Sąd decyduje czy i które długi można umorzyć, ustala plan spłaty pozostałych, a nawet może zdecydować o sprzedaży domu czy mieszkania.

Plan spłat określa dokładny harmonogram spłat wierzycieli. Przykładowo plan spłat może wyglądać tak, że przez pewien okres czasu konsument będzie zobowiązany oddawać np. połowę swojego wynagrodzenia z jednoczesnym zakazem zaciągania kolejnych długów. Jeśli konsument będzie wywiązywać się z nałożonych obowiązków, to pozostała część zadłużenia będzie umorzona.

Oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości
Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenta jeżeli:

• konsument doprowadził do swojej niewypłacalności albo istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub w skutek rażącego niedbalstwa;
• w stosunku do konsumenta prowadzono już konsumenckie postępowanie upadłościowe, ale zostało ono umorzone z innych przyczyn niż na wniosek konsumenta;
• w stosunku do konsumenta we wcześniejszym konsumenckim postępowaniu upadłościowym uchylono plan spłaty (konsument nie wykonywał planu spłaty, nie składał sprawozdań, zatajał źródła przychodu);
• konsument miał obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości jako przedsiębiorca, a tego nie zrobił;
• konsument podał we wniosku nieprawdziwe lub niezupełne dane;
• w okresie 10 lat przed dniem złożenia wniosku, względem konsumenta toczyło się już konsumenckie postępowanie upadłościowe, które zakończyło się całościowym lub częściowym oddłużeniem;
• czynność prawna konsumenta została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Skutki ogłoszenia upadłości

Z ogłoszeniem upadłości cały majątek konsumenta staje się „masą upadłości”, zarządzaną przez wyznaczonego przez sąd syndyka – oznacza to, że konsument nie może swobodnie rozporządzać swoim majątkiem.

Do obowiązków upadłego należy miedzy innymi wskazanie i wydanie syndykowi całego swojego majątku, a także dokumentacji dotyczącej majątku i rozliczeń. W przypadku niedochowania nałożonych obowiązków postępowanie upadłościowe może zostać umorzone, co uniemożliwi konsumentowi, zgodnie z aktualnymi przepisami, skorzystanie z dobrodziejstwa postępowania jakie daje upadłość konsumencka w przeciągu następnych dziesięciu lat.

Konsument musi również pamiętać, że w skład masy upadłości wchodzi także wynagrodzenie za pracę upadłego.

Po ogłoszeniu upadłości syndyk sporządza inwentaryzację majątku masy upadłości, a następnie przystępuje do sprzedaży majątku upadłego konsumenta – nie dotyczy to jednak przedmiotów pierwszej potrzeby, potrzebnych do codziennej egzystencji.

Z ogłoszeniem upadłości wymagalne staną się wszelkie zobowiązania konsumenta – przykładowo kredyt wzięty przez dłużnika na raty będzie natychmiastowo płatny w pełnej wysokości. Co więcej, wraz z ogłoszeniem upadłości konsument będzie mógł zawierać tylko drobne umowy życia codziennego (jak np. zakupy żywności), które pokrywane będą przez upadłego z tych funduszy, jakie nie podlegały zajęciu przez syndyka.