Przedawnienie roszczeń
Przedawnienie roszczeń rozpoczyna bieg w chwili wymagalności roszczenia, czyli od momentu możliwości dochodzenia jego spełnienia.
Okresy przedawnienia roszczeń to sytuacje, w których po upływie oznaczonego terminu, dochodzenie roszczenia staje się niemożliwe. Ogólne regulacje przedawnienia w polskim prawie cywilnym znajdują się w kodeksie cywilnym. Generalną zasadą ustaloną przez ustawodawcę jest możliwość przedawnienia roszczeń wyłącznie o charakterze majątkowym. Kodeks cywilny ustanawia ogólny termin przedawnienia wynoszący odpowiednio:
– 10 lat dla roszczeń majątkowych,
– 3 lata dla roszczeń o świadczenia okresowe (np. czynsz najmu), oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Należy zaznaczyć, że powyższe terminy przedawnienia roszczeń stanowią jedynie ogólną, generalną zasadę przyjętą w prawie cywilnym. Zagłębiając się w dalsze artykuły kodeksu jak i liczne ustawy, znajdziemy szereg szczegółowych terminów przedawnienia dla poszczególnych roszczeń, które znajdują się poniżej, zebrane i usystematyzowane.
Okresy przedawnienia roszczeń 6 miesięcy jest to najkrótszy okres przedawnienia jaki przewiduje kodeks cywilny.
Znajduje zastosowanie w przypadku przedawnienia:
– roszczenia pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki – termin przedawnienia roszczeń biegnie od momentu, w którym przedmiot miał być wydany (art. 722 kc),
– roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu,
– roszczenia przysługującego przewoźnikowi względem innych przewoźników, którzy uczestniczyli w przewozie przesyłki (art. 778, 792 kc).
Roczny termin przedawnienia:
– roszczenia z tytułu umowy przewozu,
– sankcje karne za niezłożenie deklaracji VAT
– niezapłacenie zaliczki na podatek dochodowy w terminie
– roszczenia zastawcy przeciwko zastawnikowi o naprawienie szkody z powodu pogorszenia stanu rzeczy oraz roszczenia zastawnika przeciwko zastawcy o zwrot nakładów na rzecz (licząc od dnia zwrotu rzeczy)
– roszczenia z tytułu umowy najmu lub użyczenia,
– roszczenia z tytułu z tytułu rękojmi za wady prawne rzeczy sprzedanej (licząc od dnia, w którym kupujący dowiedział się o istnieniu wady) oraz z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy sprzedanej (licząc od dnia wydania rzeczy kupującemu),
– roszczenia sprzedawcy wynikające z przepisów o cenie sztywnej, maksymalnej i minimalnej lub wynikowej o dopłatę różnicy ceny, a także roszczenia kupującego o zwrot tej różnicy ( licząc od dnia zapłaty),
– roszczenia z tytułu umowy spedycji.
Okresy przedawnienia roszczeń – 2 lata
– roszczenia wynikające z umowy o dzieło – termin biegnie od dnia oddania dzieła, a w przypadku gdy przedmiot umowy nie został oddany w terminie – od dnia w którym miał być oddany,
– roszczenia przysługujące przedsiębiorcom, rzemieślnikom z tytułu dokonanej sprzedaży, a także osobom prowadzącym gospodarstwo rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych,
– roszczenia wynikające z umowy zlecenia,
– roszczenia wynikające z umowy rachunku bankowego (z wyjątkiem roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych),
– wzajemne roszczenia producenta i kontraktującego,
– roszczenia z tytułu mandatów za jazdę bez biletu,
– roszczenia z tytułu usług telekomunikacyjnych.
Trzyletni termin przedawnienia roszczeń, jako ogólny termin wskazany w kodeksie cywilnym, obowiązuje wobec wszelkich należności z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej oraz z tytułu płatności okresowej, a także:
– roszczenia o zapłatę odsetek za opóźnienia w regulowaniu należności związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
– roszczenia z tytułu umowy ubezpieczeniowej,
– roszczenia z tytułu zobowiązania podatkowego – ale tylko w przypadku zobowiązań powstających na skutek doręczenia decyzji ustalającej dany podatek i jego wysokość przez Urząd Skarbowy,
– roszczenia z tytuły umowy kredytu/pożyczki, w tym także zadłużenie na karcie kredytowej,
– roszczenia z tytułu przysługującego zachowku,
– roszczenia ze stosunku pracy,
-roszczenia z tytułu rękojmi za wady fizyczne (wady budynku) – termin ten liczy się od dnia wydania rzeczy kupującemu,
– roszczenia z tytułu opłat za telefon.
Przed ustaleniem należy jednak sprawdzić czy w międzyczasie nie doszło do zawieszenia lub przerwania biegu przedawnienia.
Zawieszenie biegu terminu przedawnienia następuje w przypadku:
– roszczeń dzieci przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej,
– roszczeń osób niemających pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli,
roszczeń małżonków – przez czas trwania małżeństwa,
– roszczeń, których – z powodu siły wyższej – uprawniony nie może dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody.
Zawieszenie biegu terminu przedawnienia roszczeń oznacza, że termin przedawnienia nie zaczyna biec w ogóle, a jeżeli okoliczność powodująca zawieszenie wystąpiła po rozpoczęciu biegu terminu – ulega zawieszenia na czas trwania danej okoliczności, a po jej ustaniu biegnie dalej.