Zniewaga
Istotą przestępstwa zniewagi wg. prawa karnego (znieważenia, obrazy) jest bowiem takie zachowanie sprawcy, które na podstawie przyjętych standardów społecznego i kulturowego postępowania stanowi wyraz pogardy, uwłaczania czci drugiemu człowiekowi. Sprawca ubliża innej osobie oraz zachowuje się obraźliwie wobec niej. Przestępstwo zniewagi polega na znieważaniu innej osoby w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła. Czynność sprawcza przestępstwa zniewagi zawiera się przede wszystkim w znieważaniu innej osoby.
Przestępstwo zniewagi jest zatem istotowo podobne do przestępstwa zniesławienia, co niejednokrotnie nastręcza trudności w prawidłowym zakwalifikowaniu określonego stanu faktycznego. W literaturze wskazuje się, że najistotniejszą różnicą zachodzącą między tymi przestępstwami jest charakter oddziaływania negatywnych treści wypowiadanych przez sprawcę. W przypadku zniesławienia mamy bowiem do czynienia z postawieniem zarzutu, także prawdziwego, który może poniżyć pokrzywdzonego w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności, natomiast w przypadku przestępstwa zniewagi chodzi o zarzut typowo obelżywy lub ośmieszający nastawiony wyłącznie na zranienie uczuć osobistych pokrzywdzonego. Należy jednak zauważyć, że przedstawiona różnica opiera się na bardzo płynnej granicy i niejednokrotnie niemożliwej do przeprowadzenia.
Przestępstwo zniewagi może zostać popełnione w trzech alternatywnych sytuacjach:
1) w obecności pokrzywdzonego;
2) pod nieobecność pokrzywdzonego, lecz publicznie;
3) pod nieobecność pokrzywdzonego, lecz z zamiarem, aby poczyniona zniewaga do niego dotarła.
Przestępstwo zniewagi zgodnie z prawem karnym zarówno w typie podstawowym (zagrożonym karą grzywny lub ograniczenia wolności), jak i kwalifikowanym (zagrożonym karą grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku) jest występkiem ściganym z oskarżenia prywatnego, co zależy wyłącznie od woli pokrzywdzonego
W razie skazania za typ kwalifikowany zniewagi sąd może orzec nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, Polskiego Czerwonego Krzyża albo na inny cel społeczny wskazany przez pokrzywdzonego. Wysokość nawiązki ustalana jest na podstawie ogólnych reguł i może wynieść maksymalnie 100 000 zł.
