Unieważnienie małżeństwa
Klasyczne rozwiązanie małżeństwa następuje poprzez rozwód, jednak kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje możliwość unieważnienia małżeństwa, czyli traktowanie tak jakby nigdy nie zostało zawarte.
Kiedy możliwe jest unieważnienie małżeństwa?
Małżeństwo może zostać unieważnione jedynie w sytuacjach określonych wyraźnie w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Przyczyną unieważnienia małżeństwa może być:
– wiek (mniej niż 18 r.ż., bez zezwolenia sądu opiekuńczego),
– ubezwłasnowolnienie,
– choroba psychiczna lub niedorozwój umysłowy,
– pozostawanie w związku małżeńskim (bigamia),
– pokrewieństwo (krewni w linii prostej, rodzeństwo),
– powinowactwo (w linii prostej, bez zezwolenia sądu),
– wadliwe pełnomocnictwo do zawarcia małżeństwa (brak było zezwolenia sądu na złożenie oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński przez pełnomocnika albo jeżeli pełnomocnictwo było nieważne lub skutecznie odwołane. Jednakże nie można z tego powodu żądać unieważnienia małżeństwa, jeżeli małżonkowie podjęli wspólne pożycie.),
– złożenie oświadczenia dotkniętego wadą oświadczenia woli (stan wyłączający świadome wyrażanie woli, błąd co do tożsamości drugiej strony, bezprawna groźba drugiej strony lub osoby trzeciej jeżeli z okoliczności wynika, że składający oświadczenie mógł się obawiać, że jemu samemu lub innej osobie grozi poważne niebezpieczeństwo osobiste). W tym przypadku nie można żądać unieważnienia małżeństwa po upływie sześciu miesięcy od ustania stanu wyłączającego świadome wyrażenie woli, od wykrycia błędu lub ustania obawy wywołanej groźbą – a w każdym wypadku po upływie lat trzech od zawarcia małżeństwa.
Przyczyny unieważnienia małżeństwa określane są w doktrynie jako przeszkody do zawarcia małżeństwa. Małżeństwo zawarte pomimo istnienia przeszkody jest ważne, ale może zostać unieważnione w drodze orzeczenia sądu.
W jaki sposób unieważnić małżeństwo?
Jeżeli zaistniała przesłanka do unieważnienia małżeństwa konieczne jest złożenie pozwu w sprawie o unieważnienie małżeństwa. Sąd po zbadaniu swojej właściwości oraz po wstępnej analizie formalnej pozwu odpis pozwu doręczy stronie pozwanej oraz prokuratorowi, który w tej sprawie zostanie zawiadomiony z urzędu. Prokurator może zgłaszać wnioski, przytaczać fakty i dowody a także składać oświadczenia. W przypadku braku reakcji prokuratora sprawa odbywa się bez jego udziału jednak może on wstąpić do sprawy w każdej fazie postępowania. Po otworzeniu przewodu sądowego, sąd przeprowadzi postępowanie dowodowe, a następnie zamknie rozprawę. Jeżeli istnieją podstawy do unieważnienia małżeństwa sąd uwzględni powództwo i unieważni zawarty związek małżeński. W innym przypadku powództwo zostanie oddalone.
Orzekając unieważnienie małżeństwa, sąd orzeka także, czy i który z małżonków zawarł małżeństwo w złej wierze. Małżonek ten traktowany jest tak, jak małżonek winny rozkładu pożycia małżeńskiego. Do skutków unieważnienia małżeństwa w zakresie stosunku małżonków do wspólnych dzieci oraz w zakresie stosunków majątkowych między małżonkami stosuje się odpowiednio przepisy o rozwodzie.
Choć wydawać się może, że sprawa w swojej istocie nie wydaje się być skomplikowana, warto pamiętać, że zarówno prokurator jak i osoba pozwana mogą powoływać nowe dowody na poparcie przedstawionych twierdzeń. Czynności te mogą wymagać zaprezentowania skutecznych kontrargumentów. Warto zwrócić się do Kancelarii Adwokackiej Adwokata Mariusza Janigi po profesjonalną pomoc prawną.
