Opieka naprzemienna
Opieka naprzemienna (fachowo zwana pieczą naprzemienną) została wprowadzona do kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ustawą z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, która weszła w życie 29 sierpnia 2015 r.
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy nie używa dosłownie pojęcia pieczy naprzemiennej, ale można się jej dopatrywać w zmienionym art. 58 § 1a kro, który stanowi m.in. że sąd (…) rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywania kontaktów z dzieckiem (…). Ponadto do kodeksu postępowania cywilnego wprowadzono przepisy, które dają możliwości mieszkania dziecka z każdym z rodziców w powtarzających się okresach. Żaden jednak przepis nie używa wprost określenia pieczy naprzemiennej, mimo to, jej zastosowanie jest jak najbardziej możliwe.
Warunki:
Zasadą jest, aby w pierwszej kolejności o ewentualnej pieczy naprzemiennej decydowali sami rodzice w drodze porozumienia. Sąd powinien ingerować w relacje między rodzicami a dziećmi dopiero wtedy, gdy nie jest możliwe zawarcie takiego porozumienia między rodzicami. Dopiero w braku porozumienia, Sąd będzie decydował o sposobie ustalenia kontaktów rodziców z dzieckiem, ale nie będzie ingerował w ustalenie tych kontaktów na zasadzie pieczy naprzemiennej. Co więcej, piecza naprzemienna powinna być orzeczona w miarę możliwości także po wysłuchaniu dziecka, jeżeli poziom jego rozwoju daje podstawę do przyjęcia, że rozumie on, na czym polega okresowe mieszkanie u każdego z rodziców. Ponadto, rodzice powinni mieszkać w miarę blisko siebie, aby dziecko mogło się wychowywać w jednym środowisku, tak aby zmieniając dom nie zmieniało szkoły i mogło na przykład uczęszczać na dodatkowe zajęcia. Dziecko powinno mieć również u każdego z rodziców swój pokój i rzeczy codziennego użytku. Warunkiem zastosowania pieczy naprzemiennej jest więc współdziałanie rodziców, bowiem automatycznie orzeczenie pieczy naprzemiennej w przypadku, gdy rodzice są ze sobą skonfliktowani, byłoby sprzeczne z dobrem dziecka.
Polskie sądy podchodzą pozytywnie do kwestii pieczy naprzemiennej, jeżeli tylko rodzice potrafią wypracować porozumienie co do sposobu kontaktu każdego z nich z dzieckiem. Wówczas sąd nie orzeka w wyroku o kontaktach, bowiem zastosowanie pieczy naprzemiennej zastępuje konieczność ich orzekania.
Zmiana prawa ma na celu respektowanie naturalnego prawa dziecka do wychowania przez oboje rodziców. Celem jest też zachęcanie rodziców do ustalania kontaktów z dzieckiem w drodze porozumienia, które zawsze będzie lepsze od konfliktu.
