Cyberstalking, czyli stalking w internecie: co to i jak z nim walczyć

Internet to przestrzeń, w której ludzie nawiązują kontakty i gromadzą informacje, ale także arena, dająca przestrzeń do naruszania prywatności innych. Dawniej prześladowcy obserwowali swoje cele na żywo, dzwonili do nich lub wysyłali listy. Dzisiaj, w obliczu rosnącej cyfryzacji społeczeństwa, narzędzia i metody stosowane przez stalkerów stały się znacznie trudniejsze do zauważenia, przyjmując formę cyberstalkingu.

Co to cyberstalking?

Cyberstalking to forma stalkingu, która wykorzystuje technologie cyfrowe do śledzenia, nękania i zastraszania osób. Różni się od tradycyjnych form stalkingu tym, że sprawca korzysta z anonimowości oraz szerokiego zasięgu, jakie oferuje sieć Internet. Stalking w internecie może obejmować ciągłe monitorowanie działań online, wysyłanie niechcianych e-maili, a także wykorzystywanie mediów społecznościowych do zastraszania i kontrolowania ofiar. Ta forma nadużycia jest szczególnie trudna do wykrycia, ponieważ sprawcy często ukrywają swoją tożsamość za fałszywymi profilami lub anonimowymi kontami.

Aby zrozumieć zakres i skomplikowanie cyberstalkingu, warto zauważyć, że może on przybierać wiele postaci, od prostego, ale nieustannego, śledzenia aktywności ofiary w sieci, po skomplikowane strategie manipulacji online, które mogą obejmować tworzenie fałszywych kont, aby nawiązywać kontakt z ofiarą, a nawet przenikanie do jej kont osobistych lub zawodowych w celu zdobycia bardziej szczegółowych informacji. Wszystkie te działania mają na celu zastraszenie ofiary i może prowadzić do poważnych konsekwencji emocjonalnych.

Cyberstalking: definicja

Definicja cyberstalkingu opiera się na ciągłym i celowym działaniu, które powoduje dyskomfort lub strach u ofiary. Chociaż cyberprzemoc często kojarzona jest wyłącznie z obserwacją online, może ona również obejmować aktywności takie jak rozpowszechnianie fałszywych informacji o ofierze, zamieszczanie obraźliwych komentarzy i manipulowanie informacjami, by wpłynąć na percepcję ofiary przez innych. Skutki cyberstalkingu nie ograniczają się tylko do świata wirtualnego, ale często przenikają do życia osobistego i zawodowego ofiar, powodując realne szkody.

W odróżnieniu od jednorazowych incydentów cyberstalking charakteryzuje się długotrwałością i intensywnością działań, które są skierowane na zastraszenie, kontrolę lub izolację ofiary. Śledzenie lokalizacji, uzyskiwanie nieautoryzowanego dostępu do danych osobowych oraz wykorzystanie technologii do ciągłej komunikacji z ofiarą są typowe dla tego rodzaju przestępstwa. Ta wszechstronność narzędzi cyfrowych otwiera nowe możliwości dla sprawców, czyniąc cyberstalking zjawiskiem szczególnie złożonym i trudnym do zwalczenia.

Cyberstalking a kodeks karny

W wielu krajach, w tym w Polsce, cyberstalking jest uznawany za przestępstwo i podlega ściganiu z urzędu. W polskim kodeksie karnym działania te mogą być interpretowane  przez prawo karne, jako naruszenie prywatności lub jako forma groźby karalnej. Zgłoszenie sprawy odpowiednim organom ścigania to pierwszy krok, który powinna podjąć osoba będąca ofiarą takich działań. Organy ścigania mają narzędzia i procedury, które pozwalają na identyfikację i ściganie sprawców, co jest kluczowym elementem w walce z tym zjawiskiem.

Chociaż to trudne, warto stawić czoła przestępcom i skontaktować się z prawnikiem w celu ustalenia strategii w wyegzekwowaniu konsekwencji prawnych.

Przykłady cyberstalkingu

Jednym z najbardziej znanych przypadków cyberstalkingu jest śledzenie ofiar za pomocą mediów społecznościowych. Sprawcy mogą monitorować wszystkie posty, zdjęcia i nawet komentarze, które ofiara zamieszcza w Internecie, a następnie używać tych informacji do manipulacji lub zastraszania. 

Cyberstalking może także przyjmować formę nieustannego wysyłania wiadomości, e-maili czy nawet komunikatów przez różnorodne platformy internetowe, co sprawia, że ofiara czuje się obserwowana i zastraszona niemal nieustannie. Sprawcy mogą również zakładać fałszywe profile na portalach społecznościowych, aby nawiązywać kontakt z ofiarą pod przykrywką anonimowości, co może poważnie naruszyć jej poczucie bezpieczeństwa. Cyberstalkerzy często wykorzystują także różne aplikacje i narzędzia do monitorowania aktywności online, które pomagają im w ciągłym śledzeniu lokalizacji, aktywności i interakcji ofiary w sieci.

Jak sobie radzić ze stalkingiem w Internecie?

Przede wszystkim — jeśli doświadczyłeś tej formy przemocy, musisz pamiętać, że jesteś ofiarą całego zdarzenia i niczym nie zawiniłeś. Winny zawsze jest tylko przestępca dokonujący cyberstalkingu.

Ofiary powinny dokumentować wszelkie incydenty, zachowywać dowody w postaci e-maili, wiadomości tekstowych i screenshotów. Ważne jest także informowanie bliskich o sytuacji oraz zgłaszanie sprawy do organów ścigania. W wielu miejscach dostępne są również organizacje oferujące pomoc prawną i psychologiczną dla ofiar stalkingu. Można także skorzystać z pomocy prawnika i wystąpić sądowo przeciw oprawcy.

Cyberstalking jest poważnym zagrożeniem, które może mieć długotrwałe i szkodliwe skutki dla ofiar. Świadomość społeczna na temat tego problemu oraz dostępne środki ochrony prawnej są niezbędne do walki z tym zjawiskiem. Edukacja na temat bezpieczeństwa w Internecie i odpowiednie przepisy prawne są fundamentalnymi narzędziami, które pomagają chronić osoby narażone na tego typu działania. I chociaż cyberstalking jest ciężki do wykrycia, a sprawcy mogą czuć się bezkarni, warto walczyć z tym przestępstwem poprzez zgłoszenie problemu odpowiednim służbom.